Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2018-2022 dönemine ait "İl Seviyesinde Beşeri Kalkınma Endeksi" verilerini kamuoyu ile paylaştı. Bu veriler, illerin insan gelişimi, eğitim, sağlık, gelir ve yaşam kalitesi gibi alanlardaki performansını ölçmektedir. Beşeri kalkınma endeksi, Türkiye'nin farklı bölgeleri arasındaki sosyo-ekonomik gelişim farklarını ortaya koymaktadır.
Türkiye'de 2022 yılında il düzeyinde en yüksek beşeri kalkınma endeksine sahip il olarak Ankara belirlendi. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2018-2022 dönemine ait "İl Seviyesinde Beşeri Kalkınma Endeksi" verilerini paylaştı.
Beşeri kalkınma endeksi, 2018'de 0,844 iken 2022'de yüzde 1,1 artarak 0,854 seviyesine yükseldi. Türkiye, bu değerle Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı tarafından belirlenen sınırlara göre "Çok Yüksek Gelişmişlik" seviyesindeki ülkeler arasında yer aldı.
Yaşam beklentisi endeksi 2022'de önceki döneme göre yüzde 2,2 azalarak 0,882'ye gerilerken eğitim endeksi yüzde 3 artışla 0,807, gelir endeksi ise yüzde 2,6 artarak 0,875 oldu.
Ankara, 0,891'lik endeksiyle listenin zirvesinde yer alırken İstanbul ve Kocaeli 0,886, İzmir 0,870 ve Muğla 0,867 endeks puanlarıyla sıralandı. En düşük endekse sahip il ise 0,748 ile Ağrı oldu.
2018-2022 döneminde en fazla artış gösteren ilk 5 il sırasıyla yüzde 4,1 ile Kilis, yüzde 4 ile Şırnak, yüzde 3,9 ile Çankırı ve Hakkari, yüzde 3,8 ile Ağrı oldu. En çok düşüş yaşayan iller ise yüzde 0,2 ile Trabzon, yüzde 0,1 ile Ordu, yüzde 0,03 ile Rize ve yüzde 0,02 ile Karabük olarak kaydedildi.
Beşeri kalkınma endeksi, bir ülkenin iktisadi kalkınma sürecinde fiziki sermaye kadar beşeri sermayenin de önemli olduğunu vurguluyor. Endeks, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı tarafından yaşam beklentisi, eğitim ve gelir olmak üzere üç alt bileşenden hesaplanıyor.
TÜİK, 2023'te ilk kez ortalama eğitim süresi ve muhtemel eğitim süresi göstergelerini yayımlayarak beşeri kalkınma endeksini Türkiye'de üretilebilir hale getirdi. Bu endeks artık ülke ve il düzeyinde resmi istatistik olarak yayımlanacak ve milli politikalara yön verebilecek.
