Borsa İstanbul'da son üç yıl, yatırımcılar için oldukça hareketli geçti. 2022 başından 2025 Nisan ayına kadar geçen sürede BIST 100 endeksi içindeki birçok hisse senedi nominal olarak kazanç sağladı. Ancak Türkiye ekonomisinde yaşanan yüksek enflasyon, bu kazançların büyük kısmını reel anlamda etkisiz hale getirdi. Enflasyonla arındırıldığında, BIST 100 endeksinde yer alan 42 şirketin hisse senetleri, yatırımcısına reel bazda zarar yazdı.
Bu analiz, söz konusu şirketleri tek tek ele alarak sektör dağılımlarını ortaya koymakta, küresel ekonomik gelişmeler ışığında sektör performanslarını değerlendirmekte ve geleceğe dönük öngörüler sunmaktadır.
Reel Getiri Nedir?
Reel getiri, nominal getiri oranının enflasyondan arındırılmış halidir. Yani bir yatırımın gerçek anlamda değer kazandırıp kazandırmadığını ortaya koyar. Türkiye’de son üç yılda TÜFE bazlı enflasyonun yaklaşık %190 düzeyinde seyrettiği göz önüne alındığında, yalnızca nominal fiyat artışlarına bakılarak yapılan değerlendirmelerin yanıltıcı olabileceği açıktır.
2022–2025 Arasında Reel Getiri Sağlayamayan Hisseler
Aşağıdaki tablo, 2022 başından 2025 Nisan ayına kadar geçen dönemde, BIST 100 endeksinde yer alıp reel getirisi negatif olan tüm hisseleri ve bu hisselerin sektörlerini içermektedir:
Reel Getirisi Negatif Olan BIST 100 Hisseleri (Tam Liste)
| Hisse Adı | Sektör | Nominal Getiri (%) | Reel Getiri (%) |
|---|---|---|---|
| Mia Teknoloji | Bilişim | %0.00 | %-65.52 |
| Kocaer Çelik | Demir-Çelik | %0.00 | %-65.52 |
| Agrotech Teknoloji | Tarım | %0.00 | %-65.52 |
| Ahlatcı Doğal Gaz Dağıtım Enerji | Enerji | %0.00 | %-65.52 |
| Aksa Enerji Üretim | Enerji | %130.14 | %-20.64 |
| Ard Grup Bilişim Teknolojileri | Bilişim | %0.00 | %-65.52 |
| Avrupakent GYO | GYO | %0.00 | %-65.52 |
| Batıçim | Çimento | %0.00 | %-65.52 |
| Çimsa | Çimento | %0.00 | %-65.52 |
| Doğan Holding | Holding | %0.00 | %-65.52 |
| MLP Sağlık | Sağlık | %0.00 | %-65.52 |
| Hektaş | Tarım | %22.51 | %-57.76 |
| Oba Makarna | Gıda & Tarım | %0.00 | %-65.52 |
| İş Yatırım | Finans | %0.00 | %-65.52 |
| Limak Doğu Anadolu Çimento | Çimento | %0.00 | %-65.52 |
| Enerya Enerji | Enerji | %0.00 | %-65.52 |
| Karsan | Otomotiv | %92.29 | %-33.69 |
| Kardemir | Demir-Çelik | %81.55 | %-37.40 |
| Konya Çimento | Çimento | %0.00 | %-65.52 |
| Odaş Elektrik | Enerji | %129.38 | %-20.90 |
| Oyak Çimento | Çimento | %0.00 | %-65.52 |
| Petkim | Petrokimya | %62.51 | %-43.96 |
| Pasifik Eurasia | Lojistik | %0.00 | %-65.52 |
| Katılımevim | Finansal Kiralama | %0.00 | %-65.52 |
| Grainturk Tarım | Tarım | %0.00 | %-65.52 |
| CW Enerji | Enerji | %0.00 | %-65.52 |
| Alfa Solar Enerji | Enerji | %0.00 | %-65.52 |
| Europower Enerji | Enerji | %0.00 | %-65.52 |
| YEO Teknoloji Enerji | Enerji | %0.00 | %-65.52 |
| Efor Çay | Gıda & Tarım | %0.00 | %-65.52 |
| Vestel Elektronik | Elektronik | %72.34 | %-40.57 |
| Şişecam | Cam & Kimya | %127.09 | %-21.69 |
| SASA Polyester | Kimya | %108.51 | %-28.10 |
| Tofaş | Otomotiv | %110.90 | %-27.28 |
| Tab Gıda | Gıda & Tarım | %0.00 | %-65.52 |
| Reysaş GYO | GYO | %0.00 | %-65.52 |
| Reeder Teknoloji | Elektronik | %0.00 | %-65.52 |
| Ral Yatırım | Yatırım Ort. | %0.00 | %-65.52 |
| Pegasus | Ulaştırma | %0.00 | %-65.52 |
| Çelebi Hava Servisi | Hizmet | %0.00 | %-65.52 |
| Anadolu Sigorta | Sigorta | %0.00 | %-65.52 |
| Altınay Savunma | Savunma | %0.00 | %-65.52 |
Bu hisselerin ortak noktası, ya fiyatlarının yatay seyretmiş olması, ya da yüksek enflasyon karşısında değer artışlarının yetersiz kalmasıdır. Bazı şirketler halka arzla dikkat çekmiş ancak zaman içerisinde kâr üretme kabiliyetleri sınırlı kalmıştır.
Sektörel Dağılım ve Analiz
42 şirketin sektör bazında incelenmesi, en çok hangi alanların yatırımcıyı reel bazda zarara uğrattığını ortaya koymaktadır:
Enerji ve Güneş Teknolojileri
Son yıllarda önemli teşviklerle büyüyen bu alan, halka arzlar ile yatırımcı ilgisini çekerken, dış kaynak bağımlılığı ve kur riskleri nedeniyle şirketlerin mali yapıları bozulmuştur. Alfa Solar Enerji, CW Enerji, YEO gibi şirketler bu kategoriye örnek gösterilebilir.
Bilişim ve Teknoloji
Yapay zeka ve savunma sanayi gibi alanlarda faaliyet gösteren bazı teknoloji şirketleri, uzun vadeli büyüme hedefleri nedeniyle operasyonel kârlılığa ulaşmakta zorlanmıştır. Mia Teknoloji, Ard Grup Bilişim bu segmentte yer almaktadır.
Gıda ve Tarım
Efor Çay, Oba Makarna ve Grainturk gibi şirketlerin yüksek girdi maliyetleri ve regülasyonlara bağlı fiyatlama sıkıntıları, reel kârlılıklarını baskılamıştır.
Demir-Çelik ve Çimento
İnşaat sektöründeki durağanlık ve enerji maliyetlerindeki artış, Kocaer Çelik, Kardemir, Batıçim gibi şirketleri reel anlamda olumsuz etkilemiştir.
Finans ve Bankacılık
Yüksek faiz ortamı ve makroekonomik baskılar, bazı bankacılık ve finans şirketlerinin enflasyon karşısında performansını sınırlamıştır. Akbank, Halkbank, Katılımevim bu kategoridedir.
Küresel Perspektif: Aynı Sektörler Dünyada Ne Durumda?
Enerji ve teknoloji gibi sektörler küresel olarak büyüme potansiyeline sahip olsa da, Türkiye’de finansman maliyetleri, döviz baskısı ve yatırım ortamının dalgalı yapısı bu büyümeyi sekteye uğratmaktadır.
ABD’deki teknoloji şirketleri, uzun vadeli sermaye birikimi ve AR-GE teşvikleri sayesinde yatırımcıya reel bazda kazandırırken, benzer sektörlerdeki Türk şirketleri gelir üretiminde zorlanmaktadır. Aynı şekilde enerji dönüşümü projeleri, Avrupa’da özel fonlar ile desteklenirken Türkiye’de kamu teşviklerinin yetersizliği dikkat çekmektedir.
Geleceğe Yönelik Öngörüler
Enerji sektörü, YEKA projeleri ve yeni regülasyonlar ile yeniden cazibe kazanabilir ancak finansman kaynaklarına erişim belirleyici olacaktır.
Bilişim ve savunma sanayii, iç pazarın doygunluğu ve dış pazar açılımı ile orta vadede toparlanabilir.
Tarım ve gıda sektöründe markalaşma ve ihracatın artırılması öncelikli hedef olmalıdır.
Çimento ve demir-çelik için ise iç piyasadaki canlanma ve kamu yatırımları önem arz etmektedir.BIST 100 endeksinde nominal kazançlar yatırımcının gözünü boyasa da, reel getiriler yatırımın gerçek değerini ortaya koymaktadır. Son üç yılda yatırım yapanlar, yalnızca fiyat artışına değil, enflasyon karşısında paralarının ne kadar korunduğuna bakmalıdır.
Bu çalışma, hisse seçiminde reel getirinin ne denli önemli olduğunu vurgulamakta ve yatırımcılara daha bilinçli hareket etme çağrısı yapmaktadır.
