Düşük asgari ücret tartışmaları devam ederken, gelir dağılımındaki adaletsizlik de rakamlarla gözler önüne serildi. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yayımlanan 2024 yılı “Gelir Dağılımı İstatistikleri” raporuna göre, en yüksek gelire sahip yüzde 20’lik kesim, toplam gelirin yüzde 48,1’ini alırken; en düşük gelire sahip yüzde 20’lik kesim ise yalnızca yüzde 6,3’lük bir paya sahip oldu.
Gelirde Küçük Değişimler
Geçtiğimiz yıla kıyasla, en yüksek gelir grubunun aldığı pay yüzde 48,7’den yüzde 48,1’e düşerken, en düşük gelir grubunun aldığı pay yüzde 6,1’den yüzde 6,3’e yükseldi. Ancak bu küçük değişimler, gelir adaletsizliğinin genel yapısını değiştirmedi.
Gelir dağılımındaki eşitsizliği ölçmek için kullanılan Gini katsayısı, 2024 yılında 0,413 olarak hesaplandı. Bu değer, geçen yıla göre 0,007 puanlık bir iyileşmeyi ifade etse de eşitsizlik hâlâ dikkat çekici düzeyde. Gini katsayısı sıfıra yaklaştıkça gelir dağılımındaki eşitliği, 1’e yaklaştıkça ise gelir dağılımında bozulmayı gösteriyor.
Sosyal transferler hariç tutulduğunda Gini katsayısı 0,476’ya yükselirken, emekli, dul ve yetim maaşları gibi transferler çıkarıldığında ise 0,423 olarak hesaplandı.
Hane Halkı Gelirleri Katlandı
Türkiye genelinde yıllık ortalama hane halkı kullanılabilir geliri, geçen yıla oranla yüzde 106,9 artarak 374 bin 899 liraya ulaştı.
Birey başına düşen yıllık ortalama eşdeğer hane halkı kullanılabilir geliri ise yüzde 108,3’lük artışla 187 bin 728 liraya çıktı.
Tek kişilik hane halklarının yıllık ortalama eşdeğer geliri 223 bin 859 lira olurken, tek çekirdek aileden oluşan hane halklarında bu gelir 192 bin 110 lira olarak belirlendi. En düşük gelire sahip hane halkı tipi ise 146 bin 828 lirayla en az bir çekirdek aile ve diğer kişilerden oluşan hane halkları oldu.
Gelir Kaynaklarında Durum Ne?
Toplam gelir içinde en büyük payı maaş ve ücret gelirleri aldı. Bu gelir türü, geçen yıla göre 0,3 puan artarak toplam gelirin yüzde 48,8’ini oluşturdu.
İkinci sırada yüzde 20,8 ile müteşebbis gelirleri yer aldı. Bu gelir türü, geçen yıla göre 1,3 puan azaldı. Sosyal transfer gelirleri ise yüzde 17,8 payla üçüncü sırada bulunuyor.
Müteşebbis gelirleri içinde tarımın payı yüzde 17,5 olurken, emekli ve dul-yetim aylıkları, sosyal transferler içindeki en büyük payı yüzde 87,6 ile aldı.
