Borsada "baz puan" (basis point), finansal piyasalarda sıklıkla kullanılan bir terim olup, genellikle faiz oranlarındaki, tahvil getirilerindeki veya diğer benzer finansal oranlardaki küçük değişimleri ifade etmek için kullanılır. Bir baz puan, yüzde birin (1%) on binde biri oranındadır; yani 1 baz puan, 0,01%'e eşittir. Bu ifade, çok ince ayarlı değişimlerin belirtildiği durumlarda son derece faydalıdır ve finansal okuryazarlık açısından anlaşılması önemlidir.
Özellikle finans sektöründe “baz puan” teriminin kullanılmasının sebebi, çok küçük oran değişikliklerinin doğru ve karışıklık yaratmadan ifade edilmesine duyulan ihtiyaçtan kaynaklanır. Örneğin, bir faiz oranının %5,00'ten %5,25'e yükselmesi durumunda bu artış 25 baz puan olarak ifade edilir. Bu şekilde açıklamalar, daha karmaşık matematiksel oranlarla uğraşmaktan kaçınarak herkesin anlayabileceği, ortak bir ölçüm dilini oluşturur.
Baz puan, merkez bankalarının politika faiz kararlarında sıklıkla gündeme gelir. Ekonomik göstergelere göre hareket eden merkez bankaları, faiz artırımı ya da indirimi gibi kararlarını genellikle baz puan cinsinden açıklar. Örneğin bir merkez bankasının politika faizini 50 baz puan artırması, faiz oranının yarım puan (%0,50) yükseldiği anlamına gelir. Bununla birlikte, baz puan kullanımı sadece faiz oranları ile sınırlı değildir; aynı zamanda tahvil piyasası, kredi sözleşmeleri ve daha birçok finansal üründe de bu ölçü birimine başvurulur.
Baz puanın finansal analizlerde bu kadar sık kullanılması, hem yatırımcılar hem de analistler arasında önemli bir çerçeve sunar. Küresel finansal piyasalar, bazen birkaç baz puanlık değişimlerin bile büyük etkiler yaratabileceği oldukça hassas bir yapıya sahiptir. Örneğin tahvillerin getirileri konusunda yapılan küçük bir değişiklik, milyarlarca dolarlık hacmi etkileyebilir. Bu nedenle yatırımcılar ve piyasa uzmanları, baz puan üzerinden hesaplamalar yaparak kararlarını şekillendirme eğilimindedir.
Ayrıca baz puan, farklı finansal varlıkları karşılaştırmak veya fiyatlama yapmak için de kullanışlı bir araçtır. Özellikle risk primi hesabında veya yatırım yapılacak varlığın getirisini analiz ederken, baz puanın hassasiyetiyle ölçülen değerler karar aşamasında büyük rol oynar.
