Türkiye ekonomisi, 2024 yılı üçüncü çeyreğinde yıllık bazda %2,1 oranında büyüme kaydetmesine rağmen, iki çeyrek üst üste daralma yaşanması "teknik resesyon" tartışmalarını gündeme getirdi. Özellikle sanayi sektöründeki %2,2'lik küçülme dikkat çekerken, inşaat sektöründe %9,2'lik büyüme olumlu bir gelişme olarak öne çıktı. Bununla birlikte, makine teçhizat yatırımlarında yaşanan azalma da önemli bir konu oldu. 2019 yılının son çeyreğinden itibaren sürekli artan bu yatırımlar, 2024 yılının ikinci çeyreğinden itibaren gerilemeye başlamış ve üçüncü çeyrekte %5,4, ardından ise %8,6 oranında bir düşüş gösterdi…
Ekonomik Büyüme
Türkiye'nin Gayri Safi Yurt İçi Hasılası (GSYH) 2024 yılı üçüncü çeyreğinde, bir önceki yılın aynı dönemiyle karşılaştırıldığında %53,3 oranında artarak 11 trilyon 893,3 milyar TL'ye ulaşmış durumda. Dolar cinsinden bu rakam ise 357 milyar 989 milyon dolar olarak hesaplandı. Geçen yıl aynı çeyrekte bu rakam 295,8 milyar dolar seviyesindeydi. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, yazılı bir açıklama yaparak 2024 yılı üçüncü çeyreği itibariyle yıllıklandırılmış GSYH'nin 1 trilyon 260 milyar dolar olduğunu belirtti.
Yatırım ve Tüketim Verileri
Üçüncü çeyrekte yatırım harcamalarında da bir azalma görüldü. Yatırımlar %0,8 oranında düşerken, hane halkının tüketim harcamaları ise %3,1 artış gösterdi. Ayrıca devletin harcamaları %0,9 oranında bir artış kaydetti. Mevsimsel ve takvimsel etkilerden arındırıldığında ise, GSYH bir önceki çeyreğe göre %0,2'lik bir azalma gösterdi. Yine, yıllık bazda GSYH'nin artışı %1,9 oldu.
Ücretlerin GSYH İçindeki Payı
Ekonomik koşulların etkisiyle, ücretlerin GSYH içindeki payı da dikkat çekici bir değişim gösterdi. Yılın başlarında ücret artışlarıyla yükselen bu oran, üçüncü çeyrekte biraz gerileyerek %36,4'e indi. Aynı dönemde şirket karlarının payı ise %45,1’e çıkarak daha yüksek bir oran oluşturdu.
2025 Beklentileri ve Ekonomik İyileşme
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, 2025 yılının ikinci çeyreğinde ekonomik aktivitenin hızlanmasını beklediklerini belirtti. Şimşek, sürdürülebilir büyüme için gerekli dengelemenin sağlandığını ve mali disiplinin güçlendiğini vurguladı. Ayrıca, net dış talebin ekonomik büyümeye katkısı olduğunu ifade etti. Bakan Şimşek, “2025'in ikinci çeyreğinde ekonomik aktivitenin artacağını öngörüyoruz” diyerek, toplumsal refahı artırmaya yönelik çalışmalara devam edileceğini belirtti.
TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, sanayi üretimindeki azalmaya dikkat çekerek, artan üretim maliyetlerinin sanayi ve ihracat üzerinde olumsuz etkiler yarattığını belirtti. Bu bağlamda, emek yoğun sektörlere ek destek verilmesi gerektiğini ifade etti. Ardıç, sanayideki daralmanın ekonominin istihdam ve katma değer yaratma potansiyeli açısından risk oluşturduğuna değindi. Aynı şekilde, İstanbul Ticaret Borsası Başkanı Ali Kopuz da sıkı para politikasının enflasyonu düşürme çabalarına yansıdığına, fakat bu durumun yatırım ve üretim üzerinde olumsuz etkiler yaratabileceğine dikkat çekti.
