Gıda fiyatlarındaki dalgalanmalar, son yıllarda tüketicilerin ve ekonomi yönetiminin en önemli gündem maddelerinden biri haline gelmiştir. Taze meyve ve sebzelerde mevsimsel değişimler ve arz-talep dengesizlikleri nedeniyle yaşanan fiyat oynaklığı, enflasyon beklentilerini olumsuz etkilemektedir.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), "Meyve-Sebze Piyasaları için Alternatif Göstergeler" Ekonomi Notu'nda meyve ve sebze fiyatlarındaki dalgalanmaları izlemek için yeni bir yaklaşım benimsemektedir. TCMB, Hal Kayıt Sistemi (HKS) verilerini kullanarak meyve-sebze arzı ve fiyat gelişmelerini takip edebilmek için yeni öncü göstergeler geliştirmiştir.
Yeni gösterge olan Gıda ve alkolsüz içecekler endeksi, TÜFE sepetinin önemli bir bölümünü oluşturmaktadır. Bu sepet içindeki meyve-sebze fiyatları, genellikle mevsimsel dalgalanmalar göstermektedir. TCMB'nin çalışmasına göre, HKS verilerine dayalı olarak oluşturulan endeksler, enflasyon tahminlerinde daha doğru öngörüler sunarak para politikası kararlarına katkı sağlayabilir.
HKS'ye göre, üretici ile tüketici arasındaki fiyat farkları oldukça belirgindir. Bu farkın en büyük sebepleri arasında lojistik maliyetler, aracılar ve düşük depolama kapasitesi yer almaktadır. Aynı zamanda, iklim değişikliğinin üretim üzerindeki etkisi nedeniyle arz miktarlarında ani düşüşler yaşanabilmekte ve bu da fiyatları artırmaktadır.
TCMB'nin geliştirdiği HKS bazlı fiyat ve miktar endeksleri, enflasyonist baskıları daha yakından takip etmek için önemli bir araç olacaktır. Bu yeni gösterge sayesinde, para politikası kararları daha öngörülebilir hale gelecek ve piyasalarda daha sağlıklı fiyat oluşumu sağlanacaktır.
