ABD Başkanı Donald Trump’ın uzun süredir tartışma konusu olan yüzde 10’luk tek taraflı gümrük tarifesi, bugün itibarıyla resmi olarak yürürlüğe girdi. ABD Gümrük ve Sınır Koruma Kurumu’nun yayımladığı bildirime göre, Cumartesi gece yarısından sonra ülkeye varan sevkiyatlar için herhangi bir “geçiş süresi” tanınmayacak. Tarifeler, ABD limanları, havaalanları ve gümrük depolarında saat 07.01’den itibaren uygulanmaya başlandı.
İlk aşamada Avustralya, İngiltere, Kolombiya, Arjantin, Mısır ve Suudi Arabistan gibi ülkelerden gelen ithalatı hedef alan bu “temel” gümrük vergisi, önümüzdeki hafta 57 büyük ticaret ortağına yönelik daha yüksek oranlı tarifelerle genişleyecek. Öte yandan, ABD’ye hala yolda olan gemi ve uçak sevkiyatları için 51 günlük bir muafiyet süresi tanındı; bu yüklerin 27 Mayıs TSİ 07.01’e kadar ülkeye ulaşması halinde yüzde 10’luk vergiden muaf tutulacağı açıklandı.
Trump’ın bu radikal adımı, İkinci Dünya Savaşı sonrası karşılıklı anlaşmalarla şekillenmiş küresel ticaret sistemini kökünden sarsıyor. Eski Beyaz Saray ticaret danışmanı ve şu anda Hogan Lovells’te ticaret avukatı olarak çalışan Kelly Ann Shaw, Brookings Enstitüsü’nde yaptığı konuşmada, “Bu, hayatımız boyunca tanık olduğumuz en büyük ticaret hamlesi” dedi. Shaw, tarifelerin zaman içinde esneklik gösterebileceğini ve ülkelerin daha düşük oranlar için müzakere masasına oturabileceğini vurguladı. “Ancak bu büyük bir kırılma. Dünya üzerindeki tüm ülkelerle ticaret anlayışımızda sismik bir değişim yaşanıyor” ifadelerini kullanan Shaw, bu politikanın uzun vadeli etkilerinin henüz tam olarak öngörülemediğini de ekledi.
Almanya’dan gelen tepkiler ise endişe ve eleştiriyle dolu. Alman Sanayi ve Ticaret Odası (DIHK) Başkanı Martin Wansleben, “Bu tarifeler, küresel tedarik zincirlerini ciddi şekilde baltalayacak ve Alman ihracatçılarını zor durumda bırakacak” dedi. Almanya’nın otomotiv ve makine sektöründe ABD’ye yaptığı ihracatın bu karardan doğrudan etkileneceğini belirten Wansleben, “Trump’ın bu korumacı politikası, serbest ticarete dayalı ekonomiler için bir tehdit. Karşılıklı misillemelerle ticaret savaşlarının fitilini ateşleyebilir” uyarısında bulundu. Öte yandan, Alman Ekonomi Bakanı Peter Altmaier ise daha temkinli bir yaklaşım sergileyerek, “ABD ile diyaloğu sürdürmeliyiz. Bu tarifelerin Avrupa Birliği olarak ortak bir yanıt gerektirdiğini düşünüyorum” şeklinde konuştu. Almanya’daki bazı ekonomi uzmanları ise bu durumun, Avrupa ülkelerini Çin ve diğer Asya pazarlarıyla daha yakın iş birliğine itebileceği yorumunu yaptı.
Trump’ın bu hamlesi, küresel piyasalarda da dalgalanmalara yol açtı. Uzmanlar, özellikle gelişmekte olan ülkelerin bu tarifelerden orantısız şekilde etkilenebileceğini, ancak ABD iç piyasasında da fiyat artışları ve enflasyon riskinin kapıda olduğunu belirtiyor. Ticaret dünyası, önümüzdeki haftaki daha yüksek oranlı tarifelerin hangi ülkeleri kapsayacağını ve bu politikaların domino etkisini merakla bekliyor.
