ABD Başkanı Donald Trump’ın tüm çelik ve alüminyum ithalatına yönelik gümrük vergilerini artırma kararı yürürlüğe girdi. Bu düzenleme, Amerikan çelik ve alüminyum üreticilerini desteklemek amacıyla küresel gümrük vergilerini yüzde 25 seviyesine çıkarıyor. Türkiye açısından bu durumun hem olumlu hem de olumsuz etkileri olabilir.
Türkiye için Fırsat mı, Dezavantaj mı?
Sektör temsilcilerine göre, ABD’nin Türkiye’ye daha önce uyguladığı yüzde 25’lik verginin artık diğer ülkelere de getirilmesi, rekabet şartlarını eşitleyebilir. Kanada, Meksika ve Brezilya gibi ülkelerin muafiyetlerinin kaldırılması, Türkiye’nin ABD pazarında avantaj elde etmesini sağlayabilir. Türkiye, 2018’den bu yana ABD’ye yaptığı çelik ihracatında bu oranda vergiye tabi tutuluyordu.
Ancak bazı uzmanlar, Türkiye için ciddi bir avantaj oluşmayacağını düşünüyor. Ürünlerin türü ve teknik standartların farklılığı nedeniyle, Türk üreticiler için rekabet ortamı aynı kalabilir.
Emtia analiz şirketi Argus Media, özellikle soğuk haddelenmiş ve galvanizli çelik satışlarında Türkiye’nin ihracatında bir artış olabileceğini öngörüyor. Ancak bu artış, bölgesel rekabetin yükselmesiyle gölgelenebilir.
Trump’ın vergi düzenlemesi, ABD pazarına giremeyen büyük çelik üreticilerinin yeni pazarlara yönelmesine yol açabilir. Bu durum, Türkiye'nin Körfez ülkeleri ve Asya'daki üreticilerle daha yoğun bir rekabete girmesine neden olabilir.
İngiltere merkezli MEPS International’dan Kaye Ayub’a göre, ABD’ye ihracat yapamayan çelik üreticileri, Türkiye ve Orta Doğu pazarlarına yönelecek. Bu da Çin ve diğer Asya ülkeleriyle rekabeti artırabilir. 2024 yılında Türkiye ve Ortadoğu, ABD’ye toplamda yaklaşık 900 bin ton çelik ihraç etmişti.
Çelik piyasasında uzman CRU Group’un baş analisti Matthew Watkins ise Körfez İşbirliği Konseyi ülkelerinin, Çin ve Avrupa Birliği (AB) ile daha yakın ekonomik bağlar kuracağını ve bu değişimin bölgede rekabeti kızıştıracağını ifade ediyor.
Bir diğer olası gelişme, bazı ülkelerin Türkiye’ye yönelmesi olabilir. Kanada, Meksika ve Brezilya’nın lojistik nedenlerle Türkiye’ye ihracat yapması zor görünse de, ABD ile yüksek ticaret hacmine sahip olan Güney Kore, Vietnam ve Japonya gibi ülkeler Türkiye'yi yeni bir hedef pazar olarak değerlendirebilir.
Çelik İhracatçıları Birliği (ÇİB) Başkan Yardımcısı Uğur Dalbeler, ABD'nin 2018'de uygulamaya koyduğu yüzde 25’lik verginin Türkiye'nin çelik ihracatında ciddi bir düşüşe yol açtığını belirtiyor. Dalbeler, ABD pazarındaki belirsizliğin sürdüğünü vurgulayarak, Türkiye’nin esas hedefinin Avrupa’daki pazar payını artırmak olduğunu söylüyor. Ayrıca, Afrika ve Latin Amerika pazarlarına da odaklanmayı planladıklarını ifade ediyor.
AB’den 26 Milyar Euroluk Misilleme
Avrupa Komisyonu, ABD’nin yeni gümrük tarifelerini “haksız” bulduğunu belirterek hızlı ve orantılı karşı önlemler alacağını açıkladı. İlk aşamada, 1 Nisan’da yürürlüğe girecek olan 8 milyar euroluk karşı önlemler uygulanacak. 13 Nisan’da ise 18 milyar euroluk yeni tedbirler devreye alınarak, ABD tarifelerine karşı misilleme yapılacak.
AB’de Yeni Çelik İthalat Kotaları
Avrupa Komisyonu, çelik ithalatına yönelik koruma önlemlerinde değişiklikler yapmaya hazırlanıyor. 1 Nisan itibarıyla geçerli olacak yeni ithalat kotaları, ürün kategorisine bağlı olarak yüzde 13 ile 25 arasında değişecek.
Bu değişikliklerden özellikle sıcak daldırma galvanizli (HDG) ve soğuk haddelenmiş rulo (CRC) çelik ürünleri etkilenecek. Türkiye, Vietnam ve Japonya gibi ülkeler bu kotalardan doğrudan etkilenebilir. Ayrıca, Çin, Hindistan ve Mısır gibi ülkelere belirli çelik ürünlerinde uygulanan gümrüksüz kota erişiminin sınırlandırılması da söz konusu.
