ABD Başkanı Donald Trump’ın uyguladığı gümrük tarifeleri, yatırımcıların tedirginliğini artırırken, ekonomik durgunluk endişeleriyle birleşen sert satış dalgası, S&P 500 endeksinin son bir ay içindeki zirvesinden bu yana 4 trilyon dolarlık piyasa değerinin silinmesine neden oldu.
Ticaret Gerilimi ve Piyasa Belirsizliği
Özellikle Kanada, Meksika ve Çin gibi büyük ticaret ortaklarına yönelik karşılıklı gümrük vergisi hamleleri, hem iş dünyasında hem de yatırımcılar arasında belirsizlik yaratırken, tüketiciler üzerindeki etkisi de giderek daha fazla hissediliyor.
Borsada Keskin Düşüş
Haftanın ilk işlem gününde piyasalardaki kayıplar derinleşti. S&P 500 endeksi yüzde 2,7 düşerek yılın en büyük günlük kaybını yaşarken, teknoloji ağırlıklı Nasdaq Composite yüzde 4 değer kaybederek Eylül 2022’den bu yana en sert düşüşünü kaydetti. S&P 500, 19 Şubat’taki rekor seviyesinden bu yana yüzde 8,6 gerileyerek toplamda 4 trilyon dolardan fazla kayba uğradı. Nasdaq ise Aralık ayındaki zirvesinden itibaren yüzde 10’un üzerinde değer kaybederek düzeltme bölgesine girdi.
Hafta sonu Trump, ABD ekonomisinin resesyona girme ihtimali hakkında kesin bir tahminde bulunmazken, yatırımcılar ticaret politikalarının olası etkileri konusunda temkinli davranıyor. Lazard CEO’su Peter Orszag, Houston’daki CERAWeek konferansında yaptığı açıklamada, “Çin ile yaşanan gerilim anlaşılabilir ancak Kanada, Meksika ve Avrupa’ya yönelik belirsizlik kafa karıştırıcı. Eğer bu belirsizlik önümüzdeki bir ay içinde giderilmezse, ABD ekonomisi ve birleşme & satın alma (M&A) piyasaları ciddi zarar görebilir” ifadelerini kullandı.
Piyasalar Çalkantılı
Havayolu devi Delta Air Lines, ekonomik belirsizlikleri gerekçe göstererek ilk çeyrek kâr tahminlerini yarıya indirirken, şirket hisseleri mesai sonrası işlemlerde yüzde 14 düştü. Yatırımcılar ise yaklaşan enflasyon verilerini ve hükümetin kapanmasını önlemek için çıkarılması gereken bütçe yasasını yakından takip ediyor.
Baird yatırım stratejisti Ross Mayfield, “Trump yönetimi, piyasanın düşüşünü daha fazla kabullenmiş gibi görünüyor. Hatta resesyon ihtimali bile, daha büyük stratejik hedefler uğruna göze alınabilir bir durum olarak değerlendiriliyor. Bu, Wall Street için ciddi bir uyarı sinyali” dedi.
ABD Merkez Bankası St. Louis şubesinin Temmuz 2024 verilerine göre, ABD nüfusunun en zengin yüzde 10’luk kesimi, toplam hisse senedi ve yatırım fonu piyasasının yüzde 87’sine sahipken, en alttaki yüzde 50’lik kesimin payı yalnızca yüzde 1 seviyesinde.
2023 ve 2024’te yüzde 20’nin üzerinde artış gösteren S&P 500, 2025’te ise teknoloji devlerinin zayıf performansı nedeniyle düşüş eğiliminde. Pazartesi günü S&P 500’ün teknoloji sektörü yüzde 4,3 gerilerken, Apple ve Nvidia hisseleri yaklaşık yüzde 5, Tesla ise yüzde 15 düşerek 125 milyar dolarlık piyasa değerini kaybetti.
Riskli varlıklardaki düşüş, kripto piyasalarını da etkiledi. Bitcoin yüzde 5 değer kaybederken, yatırımcıların güvenli liman arayışı ABD devlet tahvillerine olan ilgiyi artırdı ve 10 yıllık tahvil getirileri yüzde 4,22 seviyesine geriledi.
Trump’ın 5 Kasım’daki seçim zaferinden bu yana S&P 500 kazançlarının tamamını sildiği ve endeksin yüzde 3 düştüğü görülüyor. Goldman Sachs’in yayımladığı bir rapora göre, hedge fonları geçen hafta son iki yılın en büyük hisse satışını gerçekleştirdi.
JonesTrading baş piyasa stratejisti Michael O’Rourke, “Trump başkan seçildiğinde piyasada büyük bir iyimserlik vardı. Ancak her yapısal değişiklik belirsizlik ve dalgalanma yaratır. Yatırımcıların endişelenmeye başlaması ve kârlarını realize etmeye yönelmesi normal” değerlendirmesinde bulundu.
Tüm bu dalgalanmalara rağmen, hisse senetleri tarihsel ortalamaların üzerinde fiyatlanıyor. S&P 500’ün gelecek yılki kazanç tahminlerine göre fiyat/kazanç oranı 21 seviyesinde bulunurken, uzun vadeli ortalama 15,8 civarında seyrediyor.
AJ Bell yatırım analisti Dan Coatsworth, “ABD hisselerinin aşırı değerli olduğu konusunda uzun süredir endişeler vardı ve piyasada bir düzeltme yaşanması için bir tetikleyici bekleniyordu. Ticaret savaşları, jeopolitik gerilimler ve belirsiz ekonomik görünüm bu tetikleyici olabilir” dedi.
Deutsche Bank analistleri, son haftalarda hisse senedi yatırımlarında azalma yaşandığını ve yatırımcı ilgisinin 2018-2019’daki ABD-Çin ticaret savaşına benzer şekilde zayıflayabileceğini belirtiyor. Analistlere göre, S&P 500 bu süreçte 5 bin 300 seviyesine kadar gerileyebilir.
Piyasaların tedirginliğini gösteren bir diğer önemli gösterge de Cboe Volatilite Endeksi’nin (VIX) pazartesi günü Ağustos ayından bu yana en yüksek seviyeye ulaşması oldu.
Columbia Threadneedle Investments kıdemli analisti Edward Al-Hussainy, “Trump yönetimi, ekonomik ve politik anlamda nasıl bir zafer elde edeceğini ve bunun zamanlamasını belirlemeye çalışıyor. Bu süreç netleşene kadar piyasalarda dalgalanmalar yaşanmaya devam edebilir” şeklinde konuştu.
